Gisteren interpelleerde ik in de Kamer de eerste minister over het schaamteloze pre-akkoord dat de EU met Turkije afsloot. Hieronder leest u het verslag en hier kan u het debat herbekijken.
Barbara Pas (VB): Mijnheer de premier, ik heb u al ondervraagd over het waanzinnige akkoord met Turkije in november. Turkije was toen van plan, dat was althans de belofte, om de bootjes met vluchtelingen richting Griekenland tegen te houden. Ondertussen blijkt dat Turkije die bootjes maandenlang heeft doorgewuifd.
Nu zegt Turkije dat het alsnog zijn belofte van november zal nakomen, maar daarvoor wil het nu in ruil geen 3 miljard euro maar 6 miljard euro, een vervroegde visumvrijheid en versnelde toetredingsonderhandelingen.
De Europese Unie is blijkbaar in uitverkoop, want elke Turkse eis werd ingewilligd. De Europese Unie is blijkbaar zo machteloos dat ze de problemen die ze zelf niet onder controle krijgt, moet uitbesteden aan een land als Turkije, dat de problemen mee heeft gecreëerd, aan een land als Turkije dat ook wel bekend is als het Noord-Korea aan de Bosporus.
Mijnheer de premier, u gaat in zee met een man als Erdogan, die opnieuw Koerden laat uitmoorden, die hardhandig optreedt tegen kritische pers en die muilkorft, die afgelopen week nog een manifestatie voor vrouwenrechten uiteen liet ranselen.
Door de politieke deal waarmee u afgelopen week akkoord bent gegaan, schakelt u zich volledig in de chantagepolitiek in van een man die niet eens het woord democratie of mensenrechten kan spellen. De deal zal ook niets oplossen. Hij creëert nieuwe problemen.
Het hervestigingsbeleid bijvoorbeeld zal er alleen maar voor zorgen dat de asielstroom niet wordt getemperd, maar dat net wordt gefaciliteerd. Het aanzuigeffect zal alleen maar groter worden.
Mijnheer de premier, ik heb twee concrete vragen voor u en ik hoop dat ik ook twee concrete antwoorden zal krijgen.
Ten eerste, zult u, zoals steeds, het braafste jongetje van de Europese klas willen spelen en akkoord blijven gaan met de deal? Of zult u verzet aantekenen? Zult u mee het veto steunen van de Hongaarse premier?
Een tweede vraag gaat over de visumplicht. Ik wil weten of de regering voorstander is van de afschaffing van de visumplicht voor Turkije, los van de technische details en de datum. Het gaat mij om het principe. Het is een oude wens van Erdogan om de grenzen open te zetten voor 78 miljoen Turken om hun aanwezigheid in Europa te versterken.
Ik wil weten van onze regering of zij daarvan voorstander is of niet.
Éric Massin (PS), Olivier Maingain (DéFI), Servais Verherstraeten (CD&V), Monica De Coninck (sp.a), Georges Dallemagne (cdH), Peter De Roover (N-VA), Patrick Dewael (Open Vld)
Charles Michel, premier ministre: Monsieur le président, encore une fois, je remercie les différents intervenants. J’indique d’emblée que je partage le sentiment désagréable que plusieurs ont exprimé. Je voudrais revenir sur le déroulement des derniers jours. L’enjeu est tellement difficile et délicat: de quelle manière approcher cette question des réfugiés qui viennent vers l’Europe?
Le premier point que je voudrais mettre en évidence, c’est que la réunion s’est tenue alors que la veille, à quelques heures du début effectif, une nouvelle proposition a été exprimée par la partie turque et probablement discutée de manière privilégiée avec quelques-uns des États membres, à savoir l’Allemagne et les Pays-Bas. Cela a donc créé un effet de surprise très déplaisant pour la plupart des délégations présentes autour de la table, qui ont eu le sentiment de ne pas avoir été convenablement informées du pourtour des discussions qui avaient démarré en dehors des Vingt-Huit, pour dire les choses telles qu’elles sont.
Ten tweede, met het nieuwe voorstel van de Turkse regering wordt de logica gevolgd van re-admissie enerzijds en van resettlement, re-installatie een per een anderzijds. Er is inderdaad de perceptie, een onaangenaam gevoel, dat er een factuur aan Europa gegeven is, een factuur met een aantal zeer belangrijke en zeer delicate punten. Dat wil ik duidelijk zeggen. Zo is er de vraag van de Turkse regering om de procedure voor liberalisering van de visa te versnellen.
Sur ce point, la position du gouvernement est extrêmement claire. J’ai plaidé avec force, soutenu par beaucoup d’autres, pour qu’en aucun cas on puisse faire du débat sur le visa une affaire politique. Il s’agit, en effet, d’une question technique. Pour être précis, le parlement turc doit voter plus de neuf textes parlementaires pour que la Turquie puisse répondre aux conditions telles qu’elles sont prévues. Il y a aussi la nécessité d’un examen minutieux de la Commission européenne pour vérifier si oui ou non les conditions sont rencontrées.
J’ai également mis en évidence qu’il n’était pas question pour nous d’accepter quoi que ce soit en matière de visa en l’absence de règles claires et respectées pour ce qui concerne la réadmission et la politique de retour.
Ik kom tot het tweede punt: het toetredingsproces. Ik hoef hier toch niet te herhalen dat het akkoord van de Europese instellingen voor het principe van toetredingsproces al van 2005 dateert?
C’est en 2005 qu’une négociation de principe a été ouverte pour s’engager dans la voie d’un processus d’adhésion. Les Turcs, c’est certain, utilisent – j’allais dire “instrumentalisent” –, ce momentum pour tenter d’élargir l’ouverture de chapitres dans la négociation.
Ik heb hier een paar maanden geleden duidelijk gezegd dat een dialoog in het kader van het toetredingsproces niet betekent dat Turkije aan de voorwaarden voldoet om in de Europese Unie te stappen.
Il n’y a donc pas d’obligation de résultat.
Et je dis ici avec la plus grande clarté que j’émets les plus grands doutes, que je suis extrêmement sceptique quant à la capacité de la Turquie, tôt ou tard, à réunir les conditions pour entrer dans l’Union européenne. Je suis très clair.
Turkije vraagt 3 miljard extra. Natuurlijk wekt dat de indruk van chantage. Ik gebruik dat woord. De bijkomende schijf, die de Turkse partij vraagt, mag echter geen blanco cheque zijn. Dat is evident.
Il ne s’agit pas d’argent pour le gouvernement turc. Il est bien destiné au soutien de l’amélioration de l’accueil des réfugiés dans des camps de l’autre côté de la Méditerranée, en Turquie ou dans des zones plus sûres autour de la Turquie.
Certains intervenants ont posé la question du statut. Est-ce un pré-accord, un accord? Il y a un point important à cet égard.
Het eerste punt is dat er juridische vraagtekens zijn. Over de logica van het terugkeerbeleid vanuit Griekenland naar Turkije en de resettlement bestaan er juridische vragen. Dat moet in elk geval verlopen in overeenstemming met de internationale verdragen en de conventie van Genève.
Ensuite, je veux vous indiquer qu’un mandat a été confié à Donald Tusk pour tenter, dans les prochains jours et avant la semaine prochaine, de clarifier toutes ces positions, ces modalités et ces dispositions. Il reste donc un travail gigantesque à accomplir avant le Sommet de la prochaine semaine.
Enfin, j’énoncerai quelques considérations plus politiques relativement au projet européen. Je crois, moi aussi, que celui-ci souffre depuis plusieurs années d’être confronté à des crises successives. Nous voyons en effet l’Europe sous l’angle des crises: crise économique, crise financière, crise des réfugiés. Monsieur Dewael, je partage votre raisonnement. Je pense que l’élargissement qui participait d’un choix stratégique a été mis en œuvre de bonne foi par ses artisans, mais sans que ceux-ci aient mesuré qu’en n’ayant pas suffisamment approfondi au préalable, nous nous créions des difficultés.
De voorbije maanden heb ik vastgesteld, Europese top na Europese top, dat er een fundamenteel verschil van mening is in de Europese Raad. Enerzijds zijn er landen die niet van plan zijn solidair te werken in het kader van een Europees project. Anderzijds zijn er landen zoals België, die een voluntaristische keuze maken voor de versterking van het Europees project.
Je suis conscient que le défi des réfugiés est un enjeu pour la construction du projet européen. Je l’ai dit après le Brexit et je le redis dans ce débat européen: je suis convaincu que nous devons nous mobiliser pour concrétiser une Europe à plusieurs vitesses qui permette à ceux qui le décident de travailler plus étroitement ensemble pour faire progresser le projet européen et le réenchanter, et pour sortir de cette logique de crise et de grisaille. Nous devons tendre vers un projet qui offre des perspectives à nos concitoyens, comme cela a été le cas pour les générations précédentes et pour celles d’encore avant.
Barbara Pas (VB): Mijnheer de premier, u hebt mij niet gerustgesteld. Ik heb geen enkele garantie of gekwalificeerde voorwaarde gehoord. Vergis u niet: sultan Erdogan is geen bondgenoot. Hij is een wolf in schaapskleren. Hij heeft zelfs niet veel schaapskleren meer aan. Hij verhult zijn gedrag en zijn verborgen agenda helemaal niet. Hij biedt geen oplossing. Door deals met hem te sluiten, creëert u juist nieuwe problemen.
Uit uw antwoord moet ik helaas afleiden dat wij te maken hebben met Erdogan, als wolf in schaapskleren, en met de regering, als schapen in wolfskleren. U spreekt stoere taal. Ik hoor hier allerlei collega’s zeggen – ik lees dat ook in de kranten – dat Turkije nooit kan toetreden tot de Europese Unie, maar wees dan alstublieft een beetje consequent. Na alle mensenrechtenschendingen daar is het toch logisch dat men de toetredingsonderhandelingen stopzet in plaats van die te versnellen?
Wat doet u in Europa? In de Europese Unie zegt u ja, mevrouw Merkel, nee, mevrouw Merkel, ja mijnheer Erdogan, zeker, mijnheer Erdogan. Daar bent u de brave schaapjes aan de hand van Merkel en Erdogan. De Europese Unie zal niet voor een oplossing zorgen met Erdogan. Al een jaar lang kijkt de Europese Unie machteloos toe en sukkelt zij van Europese top naar Europese flop. Als er iets is wat wel werkt – hierover ben ik het volledig oneens met collega Dewael – en waaraan wij iets te danken hebben, dan is dat het daadkrachtige optreden van lidstaten met verantwoordelijkheidszin. In plaats van hen te verketteren voor hun hekken en muren, mogen wij vandaag zeggen dank u, Oostenrijk, dank u, Hongarije, dank u, Slovenië, dank u, Servië en dank u, Kroatië. Op die manier en met die daadkracht zal men in Europa eindelijk tot een oplossing komen.