Gisteren werd bij de laatste plenaire vergadering van deze legislatuur een wel heel beperkt aantal artikelen van de Grondwet voor herziening vatbaar gesteld. Hieronder kan u mijn tussenkomst in dat debat herlezen en vernemen waarom voor het Vlaams Belang alle artikelen van de Grondwet voor herziening vatbaar moeten worden verklaard.
Mijnheer de voorzitter, collega’s,
De lijst met voor herziening vatbaar verklaarde Grondwetsartikelen die de federale regering heeft opgesteld en die vandaag in ons halfrond en in de Senaat wordt besproken, is bijzonder beperkt. De grote discussie die losbarstte, ging over de vraag of op basis van dat wel heel beperkte lijstje al dan niet een staatshervorming tot stand kan komen. Maar eigenlijk gaat de discussie daar niet over.
Wij weten ook wel dat de bijzondere wet van 8 augustus 1980, die trouwens totaal onleesbaar is geworden, de bevoegdheidsoverdracht grotendeels regelt. Ook voor de toepassing van de bijzondere financieringswet is geen herziening van de Grondwet nodig. Wij weten ook wel dat een staatshervorming niet gelijkstaat aan een grondwetsherziening. Bijna elke CD&V’er heeft de voorbije dagen onderstreept dat die bijzondere wetten kunnen worden gebruikt om onder andere de RVA en de sociale zekerheid te splitsen. Wij hebben het zo vaak moeten horen – collega Terwingen, u zult het straks misschien nog eens herhalen – dat het er wel op lijkt dat CD&V zelf vragende partij daartoe is geworden. Dat zou pas nieuw zijn.
U kunt nochtans niet om het feit heen dat een aantal artikelen in de Grondwet heel bewust niet in herziening zijn gesteld. U kunt niet om het feit heen dat het aantal Grondwetsartikelen wel heel beperkt is en dat het enige door u gevraagde artikel 195 er zelfs niet bij staat. Als men die lijst niet wil uitbreiden, denkt u dan echt dat iemand gelooft dat men bereid is in een volgende legislatuur een tweederde meerderheid en een meerderheid in elke taalgroep te leveren om de bijzondere wetten te wijzigen? Ik geloof daarvan alleszins niets.
Het signaal dat de regering met dat heel beperkte lijstje geeft, is heel duidelijk. Het debat over een zevende staatshervorming zal in het beste geval in de koelkast van de Senaat worden gestopt en dat vriesvak gaat voor minstens vijf jaar dicht. Geef het dan ten minste eerlijk toe dat u nog niet eens wil denken aan een volgende staatshervorming.
Collega’s,
De regering stelt dat zij alle artikelen van 2010 voor herziening vatbaar verklaart en dezelfde herneemt, behalve de artikelen die al bij de zesde staatshervorming werden aangepast. Ik heb in de commissie echter geen antwoord gekregen op de vraag waarom dan voor artikel 63 als enige een uitzondering op die regel wordt gemaakt, de mogelijkheid om een federale kieskring te introduceren. Men zegt dat er in de lijst niets zou worden opgenomen wat betrekking heeft op de Staat, maar de optie voor de invoering van een BHV in het kwadraat laat u wel open.
Er zijn enkele artikelen die wel heel opvallend ontbreken in het lijstje.
Misschien kunnen de collega’s van CD&V mij uitleggen waarom artikel 35 er niet tussen staat.Dat artikel maakt het mogelijk te bepalen welke bevoegdheden precies naar de Gewesten en de Gemeenschappen dienen te gaan en welke de nog overblijvende federale bevoegdheden zullen zijn. Waar is dat artikel 35? Minister-president Peeters heeft er in zijn Octopusnota naar verwezen. Zonder dat artikel 35 zou de beloofde copernicaanse omwenteling er alleszins niet komen.
Misschien kunnen de collega’s van CD&V, Open Vld en sp.a mij verklaren waarom er in hun lijstje geen enkel artikel over het koningshuis voorkomt? Naar aanleiding van zowat elk koninklijk incident – ook in de voorbije legislatuur zijn er weer heel wat geweest – hebt u allemaal, in het halfrond, op tv en in de kranten, stoere verklaringen afgelegd. Het koningshuis moest worden gemoderniseerd en de rol van de koning moest tot een louter protocollaire functie beperkt worden. Men zou dat allemaal regelen op het einde van de legislatuur. Wat ons betreft, mag die regeling gerust de afschaffing zijn van die ondemocratische en geldverslindende instelling. Onze mening kent u. Het debat daarover zou worden gevoerd, maar ik vind geen artikel daarover terug. Ik vrees dat ik collega Anciaux moet geloven, die bij de bespreking van de artikelen in de Senaatscommissie zei dat er bij de Franstaligen vandaag niet de juiste sfeer heerst om over de monarchie te praten. Op verzoek van de Franstaligen gaat inzake het koningshuis dus alles voor vijf jaar op slot.
Ik vond in het lijstje ook geen enkel artikel terug dat referenda, laat staan bindende referenda, mogelijk kan maken, maar dat had ik, eerlijk gezegd, ook niet verwacht, want zo veel democratie kan België niet aan.
Ook artikel 195 ontbreekt. Toen artikel 195 in 2010 voor herziening vatbaar werd verklaard, was het de uitdrukkelijke bedoeling om de procedure voor de Grondwetsherziening te versoepelen. Er was bij alle Vlaamse partijen een algemene consensus gegroeid: dat artikel vormt een veel te strak keurslijf en het bemoeilijkt de normale werking van een democratie. Ik heb tijdens de commissievergadering gisteren verklaringen van collega’s geciteerd uit mei 2010, toen er daarover gediscussieerd werd. Ik zal die hier niet herhalen, maar ik raad u aan om er het verslag van 6 mei 2010 eens op na te lezen, want dat laat er geen twijfel over bestaan dat het uw aller bedoeling was, collega’s van sp.a, CD&V en Open Vld, om die logge procedure voor de Grondwetsherziening te vereenvoudigen. Toenmalig premier Leterme formuleerde het in zijn toelichting namens de regering als volgt: “Het is de bedoeling de procedure tot herziening van de Grondwet te vergemakkelijken”. Jawel, vergemakkelijken.
Wat is er in de praktijk gebeurd? Artikel 195 werd met allerlei juridische kunstgrepen tijdelijk gewijzigd, om een aantal Grondwetsartikelen aan te passen die niet voor herziening vatbaar waren verklaard, maar het gat dat daarmee in artikel 195 werd geslagen, werd meteen vakkundig weer dichtgemetseld. De Franstaligen hebben dat geëist en de Vlamingen hebben daarop toegegeven. Vandaag halen Koen Geens en consorten opnieuw bakzeil, omdat het artikel 195 niet in de lijst voorkomt. Hun enige vraag, het minimum minimorum, stuitte op een njet van de Franstaligen.
Dan kan men zich afvragen waarom de Franstaligen zich mordicus verzetten tegen een versoepeling van artikel 195. Ik zal u die verklaring geven met de woorden van Bart Maddens en met de woorden van de Franstalige constitutionalist Christian Behrendt. In 2003 heeft die laatste nog een vurig pleidooi voor een versoepeling gehouden, maar in 2010 was hij van gedachten veranderd. In een interview met La Libre Belgique, dat dateert van 5 november 2011, zegt hij het volgende: “Réviser de manière durable l’article 195, c’est-à- dire alléger la procédure de révision, me paraît très dangereux”. De journalist van La Libre Belgique reageert verbaasd, want in 2003 verkondigde hij nog precies het tegengestelde en vraagt waarom. Behrendt antwoordt: “De fait, lors d’un débat en 2003 sur la coalition violette, j’ai dit exactement le contraire. Mais il faut faire preuve de sagesse: le climat a changé, il n’y avait pas alors de forum nationaliste flamand démocratique à hauteur de plus de 30 %. La confrontation est devenue plus aiguë. Aussi longtemps que cette situation perdure et continuera le cas échéant à s’accroître, ne touchons pas au mécanisme même de l’article 195, expressément très lourd”.
Met andere woorden: artikel 195 moet behouden blijven zolang de Vlamingen voor de verkeerde partijen stemmen. Het moet behouden blijven, precies omdat het ondemocratisch is en omdat het kan worden gebruikt om de Vlaamse vraag naar een grondige staatshervorming te counteren. Het moet behouden blijven zolang deze situatie duurt. Pas als de Vlamingen opnieuw in de pas lopen en stemmen zoals het de Franstaligen belieft kan artikel 195 worden versoepeld. Tot dan mag aan artikel 195 niet getornd worden, want via dat artikel kunnen de Franstaligen elke discussie over de Grondwet op voorhand blokkeren.
Dat is de enige verklaring, mijnheer de eerste minister. U hoeft mij dus geen middeleeuwse denkbeelden toe te dichten wanneer ik de correcte analyse maak dat de Franstaligen hun slag alweer hebben thuisgehaald.
U moet mij anders eens uitleggen hoe ik de tweet van vice-eersteminister Reynders van dinsdag moet interpreteren, waarin hij schreef: “Onze slag binnengehaald. Tijdens volgende regeerperiode voorrang aan sociale en economische maatregelen zonder nieuw grondwettelijk avontuur.”
De Franstaligen hebben hun slag thuisgehaald, mijnheer de eerste minister. Dat is de realiteit. Ook deze discussie is communautair, en dat heeft niets met de middeleeuwen te maken.
Weet u wat een achterhaalde middeleeuwse praktijk is? Het koninklijk genaderecht, het voorrecht voor de Koning om de door een rechter uitgesproken straf te verminderen of kwijt te schelden. Het genaderecht is een verregaande miskenning van de scheiding der machten. Het heeft niet eens transparante procedures. Artikel 110 neemt u echter niet op in uw lijstje, ondanks het feit dat u allen moord en brand schreeuwde bij de recentste reeks gratieverleningen.
Wanneer Koning Filip een volgende reeks verkeersovertreders gratie verleent, bespaar mij dan alstublieft uw verontwaardigde reacties, collega’s van sp.a, CD&V en Open Vld, zoals wij die enkele maanden geleden wel moesten aanhoren. Zij blijken vandaag bijzonder hypocriet. U voorziet niet eens in de mogelijkheid dit archaïsche principe te bannen.
Ten slotte, collega’s van de N-VA,
Het verbaast me niet dat u vandaag kritiek komt leveren op het heel beperkte lijstje van de regering. U hebt ook – terecht – zware kritiek geuit op de zesde staatshervorming, maar u voert die in de Vlaamseregering wel braafjes uit. U hebt daar de kans gemist uit te voeren wat u hier zegt.
Ik vraag mij af wat u nu zult doen. Artikel 35 en artikel 195 staan niet op het lijstje, de artikelen die u nodig hebt voor uw zogenaamd confederalisme. Wat zult u nu doen?
Volgens mij zijn er vier mogelijkheden. Ten eerste, u kunt het confederalisme onder de mat vegen en, zoals MR zegt, zonder communautair avontuur voorrang geven aan het economisch beleid. Gaat u voor die sociaal-economische herstelregering?
Mogelijkheid twee, gelooft u dat u, samen met Reynders en met andere Vlaamse partijen, aan een tweederde meerderheid en een meerderheid in elke taalgroep zult geraken om de bijzondere wetten en de financieringswetten aan te passen? Gelooft u echt dat u op die manier een mini- staatshervorming kunt realiseren?
Een derde mogelijkheid is dat u de Vuye-doctrine volgt, waarbij u buiten de lijntjes van de Grondwet kleurt. Ik vrees dat het dit scenario niet zal worden. Bart De Wever heeft immers ooit al eens beloofd dat hij buiten de lijntjes zou kleuren als hij met N-VA in een Vlaamse regering stapte, maar daar is niet veel van in huis gekomen. Het rapport van de Vlaamse regering is echt erg summier.
Ten slotte, de vierde mogelijkheid. Zult u, als de mogelijkheid zich voordoet, in het Vlaams Parlement mee een soevereiniteitsverklaring ondersteunen? Durft u openlijk te gaan voor de Vlaamse onafhankelijkheid? Ik vraag het mij af en ik vrees dat ik het antwoord al ken.
Collega’s van N-VA, in de voorbije dagen heb ik in de kranten al gelezen dat u eigenlijk blij zou moeten zijn met het nu voorliggend zeer beperkt lijstje aan grondwetsartikelen. Het past volledig in uw strategie om het communautair aspect naar de achtergrond te verschuiven. Het onafhankelijkheidsstreven is al weg en werd vervangen door confederalisme, en ook dat wordt al naar de achtergrond verschoven, want u wilt vanaf dag één deelnemen aan een Belgische sociaal-economische herstelregering. Welnu, u hebt vandaag het perfect alibi om ook het confederalisme definitief in de diepvriezer van de Senaat te steken. Wees dus blij, in plaats van hier een show te komen opvoeren.
Collega’s,
Federalisme, confederalisme leidt alleen maar tot meer België en tot betonnering van onomkeerbare maatregelen die de Vlamingen hinderen om hun eigen weg te gaan, om baas te zijn in eigen huis. Alle staatshervormingen tot nu toe zijn daarvan het sprekend bewijs.
Elke staatshervorming verloopt via een zelfde stramien. In ruil voor meestal nog maar delen van enkele bevoegdheden, betaalt de Vlaming twee keer. De Vlamingen betalen de financiële prijs en ook een politieke prijs door onomkeerbare toegevingen in Brussel en in de Vlaamse rand. Laat dan ook duidelijk zijn, mijnheer Van Biesen, dat wij niet pleiten voor een zevende of zoveelste staatshervorming, dat is kostbaar tijdsverlies.
En al degenen die menen dat Vlaanderen en Wallonië de sociaal-economische problemen ten gronde kunnen aanpakken in een Belgische context, wil ik graag wat literatuur aanbevelen.Omdat velen onder u waarschijnlijk de publicaties van het Vlaams Belang niet aandurven, raad ik u op zijn minst aan om “België, de Onmogelijke Opdracht” van Remi Vermeiren eens ter hand te nemen. Dat is het vervolg op het weglekkende Warandemanifest. Lees het en laat u duidelijk worden dat zowat alle economische problemen in dit land ook communautair zijn, omdat de problemen en de remedies om die op te lossen verschillend zijn voor de twee grote landshelften. Een federale sociaal-economische herstelregering kan niet werken. Patiënten met verschillende ziekten kan men niet genezen met eenzelfde medicijn.
België biedt geen enkele meerwaarde. De Belgische Staat is eerder een hinderpaal dan een instrument om tot een oplossing van belangrijke maatschappelijke problemen te komen. Belgische oplossingen zijn steeds onbevredigend, ofwel voor de Vlamingen ofwel voor de Walen. In de praktijk is het meestal zo dat wanneer er voor de Walen geen bevredigende oplossing kan gevonden worden, er gewoonweg niets gebeurt.
Dat immobilisme doorbreken kan alleen door een ordelijke opdeling van dit land. Alleen in een Vlaamse republiek kunnen wij de welvaart, het welzijn van de Vlamingen garanderen en waarborgen. In dat licht hebben wij een hele resem amendementen ingediend. Met die amendementen willen wij op een legalistische manier komen tot die ordelijke opdeling van België, want het is alleen door de volledige Grondwet voor herziening vatbaar te verklaren dat alle grondwettelijke bezwaren uit de weg zijn voor die ordelijke opdeling. Wij zullen die amendementen alleszins met heel veel overtuiging goedkeuren, ik hoop van u hetzelfde.