In de plenaire vergadering in de Kamer werd gisteren gedebatteerd over de begroting voor 2017.
Hieronder kan u in volledige tussenkomst lezen. Hier kan u ze herbekijken.
Barbara Pas (VB): Mijnheer de voorzitter, collega’s, ik hoor vandaag sommige leden verklaren dat zij fier zijn op de begroting 2017 die hier voorligt. Het beeld sprong bij mij binnen van een klein kind dat fier is omdat het de eerste nootjes uit een viool of uit een ander muziekinstrument krijgt. Alleen is het instrument waarmee u speelt, kapot en versleten. Het staat ook kattenvals gestemd. Bij elke poging van u om het instrument gestemd te krijgen en terwijl u nog maar aan de stemknoppen begint te draaien, springen de snaren. Als u dat al niet zelf doet, dan doen de coalitiepartners dat wel voor u, gelet op de goede sfeer in de huidige regering. U hebt de kiezer prachtige symfonieën beloofd, maar iedereen die niet doof is, beseft ondertussen wel dat u met het Belgische instrument zelfs het eenvoudigste melodietje niet deftig kunt doen klinken.
Collega’s, als u er werkelijk voor wil zorgen dat de economische situatie in dit land stabiel is en dat investeren loont en als u eindelijk voor een ondernemingsvriendelijk klimaat wil zorgen, dan doet u dat niet door een verlaging van de vennootschapsbelasting op de lange baan te schuiven en al zeker niet door nogmaals een verhoging van de roerende voorheffing tot maar liefst 30 % in te voeren. Die belasting is op zes jaar tijd maar liefst verdubbeld. Voor die belasting zal trouwens voornamelijk de Vlaming opdraaien.
De beloofde kracht van verandering was dat de budgettaire cijfers op orde zouden komen. Herinner u dat de minister van Financiën destijds dat zowaar tot de inzet van de huidige regering heeft gemaakt. Het begrotingsevenwicht was de voorwaarde en de reden waarom het communautaire jarenlang in de koelkast zit.
De N-VA heeft zelf van het budgettaire aspect haar handelsmerk gemaakt. Het is als het ware de bestaansreden van de huidige coalitie. Ondertussen beseft u als geen ander dat u ook die verkiezingsbelofte, het op orde krijgen van de staatsfinanciën, niet zal kunnen waarmaken.
Wat zien wij in de praktijk? Wij zien het betere bochtenwerk. De huidige coalitie maakt bochten en draaien waarop menig kunstschaatser jaloers zou zijn.
Eerst was er sprake van een begroting in evenwicht en van een tekort van nul procent. Tegen 2018-2019 zou dat begrotingsevenwicht er zijn. Een jaar geleden werd die ambitie stilzwijgend omgezet naar een doelstelling om een structureel begrotingsevenwicht te hebben, wat nog altijd een tekort inhoudt. In september 2016 konden wij in de krant lezen dat Bart De Wever openlijk al een volgende bocht inzette, om ook dat idee van het structurele begrotingsevenwicht los te laten. Hij gaf openlijk in De Tijd toe dat het inzetten op een structureel begrotingsevenwicht tegen 2018-2019 niet langer wenselijk en haalbaar is. Ondertussen heeft de minister van Begroting zelf al gezegd dat een begrotingsevenwicht geen prioriteit meer is.
De premier mag hier anderhalve maand geleden in zijn beleidsverklaring nog met een uitgestreken gezicht komen vertellen dat een begrotingsevenwicht in 2018 de doelstelling blijft, er is werkelijk niemand meer die dat nog gelooft. Daarnet heeft de heer Vande Lanotte professor Peersman, een professor Economie geciteerd die al de uitspraak had gedaan dat hij zijn schoen zou opeten als de regering er deze legislatuur nog in slaagt om de begroting in evenwicht te krijgen.
Om de begroting op koers te houden, naar een begrotingsevenwicht in 2018, moeten er nog miljarden structureel worden bespaard. Collega’s, als het vandaag nog niet lukt om structureel bij te sturen, denkt u dan echt dat het, dichter bij gemeenteraadsverkiezingen, plots wel zal lukken, dat de profileringdrang dan niet meer in de weg zal staan?
De volgende bocht werd bij de bespreking van deze begroting duidelijk als de focus niet meer ligt op een begrotingsevenwicht en zelfs niet meer op een structureel begrotingsevenwicht, maar als men vooral nog spreekt over het financieringssaldo en het vorderingssaldo, kwestie van de staatschuld niet te moeten meetellen. De heer Klaps mocht daarnet nog wel de mond vol hebben over eerlijk zijn tegen de burgers, dat is de mensen een rad voor de ogen draaien.
Collega’s, de begroting 2017 is typisch knip-en-plakwerk dat we al kennen sinds paars. Uw begroting wordt opgelapt met btw-inkomsten, roerende voorheffing voor maar liefst 863 miljoen euro, de tankkaarten op de bedrijfswagens, beurstaks, accijnzen, ook weinig origineel. Al evenmin origineel, maar liefst 14 % van de nieuwe begrotingsmaatregelen moet komen uit fiscale fraude. Heel geloofwaardig allemaal als u er op acht maanden tijd nog niet eens in slaagt om de bij het Panamaplan beloofde detachering van 15 fiscale ambtenaren naar Justitie in orde te krijgen.
Deze begroting lijkt heel sterk op het gebroddel in de marge, zonder dat dieperliggende ziektes worden opgespoord en aangepakt. Hetzelfde zagen wij bij de vorige socialistische regeringen, want structureel verandert er niet veel. Ondanks de communautaire stilstand zal het de Vlaming zijn die in hoofdzaak zal betalen voor de beurstaks, voor de verhoogde roerende voorheffing en voor de aanpak van bedrijfswagens via de tankkaarten. Ik vraag mij af of u twee jaar geleden zulke begroting met zulke communautaire belastingen voor ogen had?
Een begrotingstekort dat blijft hangen rond drie procent van het binnenlands product, is rampzalig. Het is zelfs officieel slechter dan bij uw voorganger, mijnheer de premier. Volgens de Europese Commissie komt dat door de hogere primaire uitgaven. U hebt dus niet alleen een probleem met het systematisch overschatten van de inkomsten, u hebt ook – en vooral – een probleem aan de uitgavenzijde. Structureel verandert u daar helemaal niets aan. Volgens de Europese Commissie zijn de begrotingsplannen voor 2017 ondoorzichtig en is het onduidelijk hoe België structureel wil besparen. Het is een rommelbegroting en van alle EU-lidstaten kreeg België de slechtste begrotingsscore.
Collega’s, ik vraag mij opnieuw af of u twee jaar geleden een dergelijke oplapbegroting voor ogen had. Was het voor zo’n begroting dat u akkoord ging met een communautaire stilstand?
Collega’s, vandaag heb ik allerlei excuses gehoord, van aanslagen tot de zogenaamd onvoorspelbare asielcrisis. Ik heb echter niet horen spreken over de meevallers. U kreeg ook hulp. Tot nu toe werd de regering in haar begrotingssanering immers wel erg geholpen door de dalende rentelasten op de hoge schulden. Wie ten voordele van deze regering eigenlijk al het meest heeft bespaard, is Mario Draghi, de voorzitter van de Europese Centrale Bank. Dankzij het soepele beleid van de ECB profiteert de Belgische overheid van extreem lage rentes. De Schatkist heeft in 2016 meer dan 150 miljoen euro aan negatieve rentes verdiend. Vorige week nog leende het Agentschap van de Schuld 300 miljoen euro tegen een rente van min 0,79 %.
Die situatie zal echter niet blijven duren. De rentes zullen op termijn stijgen. Dan pas hebt u een serieus probleem om die gigantische staatsschuld af te lossen, want dan zullen deze en ook de komende regeringen al zwaar moeten besparen, alleen nog maar om de rente op die staatsschuld te kunnen betalen. Vandaag, zonder die rentesneeuwbal, met die extreem lage rentes, slaagt u er al niet in om de staatsschuld af te bouwen. Nochtans hebben alle meerderheidspartijen dat voor de verkiezingen beloofd. CD&V plakte daar zelfs cijfers op. Volgens CD&V zou de staatsschuld op vijf jaar tijd met een vijfde verlaagd worden, waardoor we tegen 2019 op 80 % van het bbp zouden moeten uitkomen. Gelet op de huidige situatie zal een grens van 105 % al haast onmogelijk zijn.
Uw totale overheidsschuld is in de voorbije jaren nog gestegen. Wij zaten in 2015 op 105,8 % van het bbp, in 2016 was dat 107 %. Het ziet er niet naar uit dat er in 2017 wel een kentering zal komen want de Europese Commissie gaat in haar prognose voor 2017 uit van 107,1 % van het bbp.
Een overheidsschuld hoger dan onder Di Rupo en zijn socialisten, en dat terwijl de economische groei hoger ligt dan onder de crisisjaren tijdens Di Rupo. Dan vraag ik mij opnieuw af, collega’s, of dat hetgene was wat u twee jaar geleden voor ogen had. Was het daarvoor dat u akkoord ging met die communautaire stilstand?
Er is nog veel ruimte voor besparingen om echt te saneren aan de uitgavenzijde, maar daarvoor moeten wel een aantal taboes bespreekbaar zijn. De miljarden euro’s die in dit land naar asiel en migratie gaan, worden niet in vraag gesteld.
Evenmin wordt er beknibbeld op de uitgaven aan de Europese Unie. Als men die begrotingspost bekijkt en alleen nog maar de werkingskosten van die Europese Unie ziet, dan stelt men vast dat deze regering daarvoor elk jaar opnieuw meer dan 3 miljard euro voor uittrekt. In de begroting 2017 krijgt de Europese Unie zelfs nog 200 miljoen euro meer dan vorig jaar. België geeft 3,4 miljard euro aan de Europese Unie om haar noden te dekken voor het jaar 2017.
Herinner u dat enkele weken geleden de Europese Rekenkamer, voor de 22ste keer op rij, het budget voor de Europese Unie afkeurde. Dit jaar gebeurde dat omdat er weer voor meer dan 5 miljard euro aan onrechtmatige kosten zijn gemaakt. Die Europese Unie zorgt dus niet alleen voor een nationale begroting die in het rood gaat door haar falende beleid inzake euro en de vluchtelingeninvasie, maar daar komt nog eens een wanstaltig hoog bedrag voor die Europese Unie zelf bij. Een geschenk aan de Europese Unie voor slecht beleid als het ware.
Ik vraag mij af of die dotatie niet naar omlaag kan. Er zijn heel wat agentschappen bij de Europese Unie die hun werkingsmiddelen elk jaar opnieuw niet opgebruiken en gewoon overdragen naar het volgende jaar. Het zou toch de logica zelf zijn dat dit geld eerst met een verdeelsleutel terugkomt naar de lidstaten vooraleer u extra blijft storten.
Collega’s, ik kom tot mijn conclusie. Als ik uw begroting van 2017 bestudeer, stel ik vijf falingen vast.
Faling 1, ik stel dat de marketing van de regeringspartijen over de begroting de voorbije twee jaar voortdurend werd bijgestuurd. De focus op een begroting in evenwicht verschoof naar een structurele begroting in evenwicht. En de focus wordt nu alweer verlegd naar het vorderingssaldo. De meerderheidspartijen hebben hun communicatie bijgestuurd. U kunt zich afvragen waarom dat nodig is als alles goed gaat. Eerst was de staatshuishouding op orde de grote doelstelling waarop de regering kon worden afgerekend. Nu wordt die begroting vermeld in een lange rij en is ze verworden tot slechts één aspectje waarop de regering zou falen.
Jobcreatie en economische groei zouden wel positief uitpakken, althans volgens de propaganda. Maar, en dat is faling 2, die werkloosheid daalt helemaal niet en ook de economische groeiverwachting wordt voortdurend naar beneden bijgesteld.
De groeiverwachtingen zijn lager dan de prognoses van de vorige jaren en, faling 3, die groei ligt ook veel lager dan in de ons omringende landen Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.
Faling 4, doe daar bovenop nog de torenhoge staatsschuld die de voorbije twee jaar nog verder is gestegen.
Faling 5, het economisch herstel, voor zover daar al sprake van is, hebt u op de pof gekocht, want de taxshift is niet gefinancierd.
Collega’s, die vijf falingen tonen aan dat deze regering eigenlijk een regering in faling is. De meerderheidspartijen hadden de ambitie om de nv België als een bedrijf te besturen, maar een bedrijf in faling gaat failliet en moet worden ontbonden. Dat is de enige juiste conclusie bij het bestuderen van uw rampzalige begroting 2017 die onze fractie uiteraard niet zal goedkeuren.