Tijdens het vragenuurtje in de Kamer heb ik de premier vandaag ondervraagd over de zeer bedenkelijke deal die voorbije zondag tussen de Europese Unie en Turkije werd gemaakt.
U kan het hier herbekijken
Hieronder leest u het verslag:
Barbara Pas: “Mijnheer de premier, vorige zondag werd op een Europese top een deal gesloten tussen de Europese Unie en Turkije over de aanpak van de vluchtelingencrisis. De Europese Unie is blijkbaar zo machteloos dat zij de problemen die ze zelf niet onder controle krijgt, moet uitbesteden. Dat gebeurt nu uitgerekend aan een land als Turkije, dat een enorme verantwoordelijkheid draagt in de problematiek. Erdogan was wel heel zeker van zijn zaak en hij vond het dan ook niet eens de moeite om zelf naar Brussel te komen. Hij heeft zijn eerste minister gestuurd.
Die Turkse eerste minister was na afloop bijzonder in de wolken over het akkoord. Hij noemde het een historisch akkoord en vanuit zijn standpunt is het dat zeker, want nagenoeg alle Turkse eisen werden ingewilligd. Zo is er de geldkwestie. Initieel wordt 3 miljard toegekend, maar dat bedrag kan nog oplopen. Ook is er een akkoord om de visumplicht eind volgend jaar al af te schaffen, zodat de 78 miljoen Turkse staatsburgers vrij in de Europese Unie kunnen bewegen. Last but not least, in dezelfde week waarin president Erdogan de hoofdredacteur van een oppositiekrant in Turkije in de gevangenis laat steken, omdat hij bewijzen publiceert van wapenleveringen door de geheime dienst van Turkije aan IS, wordt een akkoord bereikt om de toetredingsonderhandelingen van Turkije tot de Europese Unie een tandje bij te steken. Kort samengevat, Turkije koopt zich in de Europese Unie in met geld van de Europese Unie.
Mijnheer de premier, ik heb daar heel wat vragen bij. Ik beperk mij nu tot drie concrete vragen.
Eerst en vooral, wat is er exact afgesproken? Naar de condities hebben wij tot op de dag van vandaag het raden. Hoe zullen die voorwaarden gekwalificeerd worden? Niemand weet het, niemand geeft er een antwoord op. De conclusies van de Raad werden tot nu toe nog niet gepubliceerd en dat is zeer uitzonderlijk. Ik had daarom heel graag dat u de tekst van de afspraken aan de Kamer zou bezorgen.
Ten tweede, gelden de criteria van Kopenhagen inzake toetreding ook voor Turkije? Is de steun aan terroristen in overeenstemming met die criteria? Heeft uw regering de informatie onderzocht volgens dewelke Turkije olie van IS importeert?
Ten slotte, wat zijn de gevolgen van de visumvrijstelling? Wat zeggen de prognoses van de Europese Commissie over illegale immigratie van Turken als gevolg van de visumvrijstelling? Ik ben zeer benieuwd naar uw antwoord.
Eerste minister Charles Michel: Mijnheer de voorzitter, geachte collega’s, het betreft een belangrijk punt. Iedereen heeft begrepen dat de problematiek van de vluchtelingen een zeer delicate en moeilijke uitdaging is, niet alleen voor België maar voor heel Europa.
Iedereen is zich ook bewust van de noodzaak om een strategische samenwerking, een partnerschap, met onze buurlanden en zeker met een buurland zoals Turkije, te vinden.
Vandaag zijn er in Turkije 2,4 miljoen vluchtelingen. Dat is de realiteit van vandaag. Er zijn nog andere landen zoals Jordanië of Libanon, die ook een belangrijke rol spelen.
Het was de bedoeling van de Europese Commissie om de logica van een samenwerking met Turkije te versterken.
Ik herhaal: ik ben niet naïef. Ik weet dat Turkije zijn eigen agenda zal verdedigen. Het is de verantwoordelijkheid van de Europese landen, ook van België, om de eigen belangen te verdedigen. Dat doen wij.
Het bedrag van 3 miljard euro. Ik was en blijf zeer voorzichtig. Ik zeg zeer duidelijk dat er geen blanco cheque mag worden gegeven. Dat betekent dat het geld moet dienen voor een verbetering van de situatie van de vluchtelingen in Turkije, voor gezondheidszorg, het onderwijs. Ik heb dat standpunt zeer hard verdedigd. Zo geeft men meer ruimte om dicht bij de landen in crisis opvang te organiseren. Dat is de bedoeling van het akkoord.
Ik herhaal ook dat het niet onze bedoeling is om Belgisch geld vrij te maken zonder dat Turkije zijn engagementen concreet hard maakt. Wij willen zien dat de engagementen die door de Turkse regering zijn genomen, worden gerespecteerd. Daarom heeft de Europese Commissie het voorstel gedaan om het geld vrij te maken via schijven. Zo is een permanente monitoring mogelijk.
Zoals ik al zei, weet ik dat het een delicaat en moeilijk punt is. Het moet ook duidelijk zijn dat het toetredingsproces de mogelijkheid opent om over de mensenrechten in Turkije te spreken. Dat hebben wij gedaan. Het is duidelijk dat Turkije nog zeer ver is van de vervulling van de voorwaarden in het kader van het toetredingsproces.
Dat moet in elk geval worden bekeken op basis van de verdragen. Er geldt ter zake geen uitzondering.
De informele vergadering vóór de start van de top met Turkije kwam er op initiatief van Duitsland. Er waren acht landen uitgenodigd, die een belangrijke rol spelen in de opvang van de vluchtelingen. Duitsland nam het initiatief om een strategie voor te stellen voor de hervestiging van vluchtelingen die vandaag in Turkije verblijven. Ik heb duidelijk gezegd dat dat voor ons niet mogelijk is. Wij moeten in eerste instantie bekijken welke concrete engagementen Turkije zal aangaan en ook nakomen. Vandaag is dat nog niet mogelijk. België neemt in het dossier over de opvang van de vluchtelingen zijn verantwoordelijkheid op.
Barbara Pas (VB): Mijnheer de eerste minister, u zegt dat u niet bereid bent om een blanco cheque uit te schrijven, maar eigenlijk is dat wel wat u doet. U spreekt over concretisering en realisaties, maar ik heb u geen enkele gekwalificeerde voorwaarde horen vermelden. Het blijft bij een Turkse belofte. De Turkse premier heeft na afloop van de top trouwens al meteen gezegd dat hij geen garanties kon geven. Hij kan naar eigen zeggen niet garanderen dat er een snelle afname komt van de vluchtelingenstroom naar de Europese Unie.
Mijnheer de eerste minister, ik blijf bij het principe dat u niet aan tafel moet gaan zitten met een Erdogan die de vluchtelingenstroom naar believen kan sturen. Omdat de buitengrenzen van de Europese Unie onvoldoende worden bewaakt, zult u de buitengrenzen opschuiven en dat is ridicuul en zelfs laf. De Europese Unie moet zelf haar buitengrenzen bewaken. Uw regering moet de landgrenzen beschermen en uw regering moet de democratische, westerse waarden beschermen. In het geval van Turkije denk ik dan aan de vrijheid van meningsuiting, mensenrechten en vrouwenrechten in het bijzonder.
In plaats van dat te doen, sluit u opportunistische deals. Uw regering gedraagt zich als een Brusselse afdeling van de Turkse AK-partij.