Vandaag ondervroeg ik in het vragenuurtje in De Kamer vice-minister De Croo over de schandalen bij hulporganisaties. U kan het integraal verslag hieronder lezen en u kan mijn tussenkomst hier herbekijken.
Barbara Pas (VB): Mijnheer de minister, de voorbije dagen is gebleken dat vele rampgebieden door medewerkers van Oxfam als een grote tippelzone worden beschouwd. De rest van de hulpverleningssector volgt. Vandaag kwam nog aan het licht dat medewerkers van Plan International kinderen misbruikten. Eerder al moesten we vernemen dat er alleen al vorig jaar bij Artsen Zonder Grenzen 24 gevallen van seksueel wangedrag plaatsvonden. Veel mensen durven dergelijk misbruik dan nog niet eens te melden.
Vrouwen en kinderen in nood seksueel misbruiken, laffer bestaat niet, hoewel de reacties bijna even laf waren. Ik heb niet zo veel verontwaardiging gezien, geen collega’s die er parlementaire vragen over stellen, laat staan een vraag naar een parlementaire onderzoekscommissie, zoals dat het geval was bij misbruik in de kerk. Er kwam geen hashtag MeToo. Al bij al bleef de aandacht zeer beperkt. Het bleef vooral beperkt tot ontkenning en minimalisering. De directeur van Oxfam, Mark Goldring, beperkte zich tot de uitspraak: we hebben toch geen baby’s vermoord. In eigen land waren de reacties al even hallucinant. In Terzake vond een normloze journalist dat die medewerkers toch ook recht hadden op een verzetje. Een al even normloze voorzitter van Oxfam België noemde het seks afdwingen bij vrouwen en zelfs bij kinderen in ruil voor noodhulp details van het verleden. Met andere woorden, zwijg er alstublieft over en blijf vooral storten.
Mijnheer de minister, alles minimaliseren en de problemen wijten aan enkele rotte appels gaat niet meer op, nu intussen is uitgekomen dat al die hulporganisaties al tien jaar op de hoogte waren van de misbruiken. Zij ontvingen verscheidene rapporten die hen daarvoor waarschuwden. Daar is echter niets mee gedaan.
U hebt al een externe audit aangekondigd. Mijn vraag is of daarin onderzocht wordt of Oxfam België op de hoogte was van de schandalen?
Er is dit jaar 7,4 miljoen euro aan federaal belastinggeld bestemd voor Oxfam. Zult u de financiering opschorten tot er volledige klaarheid is?
In het dossier van Oxfam-medewerker en recidivist Roland Van Hauwermeiren kwamen ook financiële onrechtmatigheden aan het licht. Mijnheer de minister, vindt u het geen goede gelegenheid om de besteding van de middelen door de hulporganisaties te controleren?
Minister Alexander De Croo: Mevrouw Pas, dank u voor de vraag.
Het wangedrag van de medewerkers van Oxfam UK is absoluut degoutant en verwerpelijk. Daarmee herhaal ik mijn reactie van twee weken geleden toen de feiten aan het licht kwamen. Het gaat over seksueel misbruik van de meest kwetsbaren, meisjes en vrouwen die in een humanitaire catastrofe op zoek zijn naar voeding en bescherming, wat bovendien gepaard gaat met misbruik van een gezagsrelatie en van een hulpsituatie.
De feiten werden gepleegd door een landgenoot die in dienst was van Oxfam UK in Haïti. Ik heb laten nagaan of er een link is met het Belgische beleid. Oxfam UK is geen partnerorganisatie van de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Oxfam Solidariteit, Oxfam Wereldwinkels en Oxfam Magasins du Monde zijn dat wel. Ik heb aangekondigd een audit te laten uitvoeren inzake hun procedures met betrekking tot integriteit. Zij waren trouwens vragende partij om die audit te laten uitvoeren. Die organisaties moeten beseffen dat zij boven elke verdenking moeten staan en dat als er disfunctionaliteiten zijn, dat absoluut niet zonder consequenties kan blijven.
Trouwens, anderhalf jaar geleden heb ik in tempore non suspecto de integriteitsverplichting ten opzichte van ngo’s strenger gemaakt. Ik heb gevraagd dat ngo’s een ethische code naleven. Ik ga ervan uit dat de ngo’s die mede het Belgische beleid uitvoeren, dat ook doen. Wie dat niet doet, moet begrijpen dat men geen deel uitmaakt van het Belgische beleid. Ik heb de voorbije jaren ongeveer 20 ngo’s die het Belgisch beleid uitvoeren, geschrapt vanwege een te gebrekkige capaciteit om te kunnen omgaan met overheidsmiddelen. In elke organisatie kunnen er rotte appels zijn.
Daarmee is de kous niet af. Een ethische code, transparantie over eventuele fouten, een intern sanctiemechanisme, de indiening van een klacht bij strafbare feiten, dat is het minimum wat ik verwacht van elke organisatie die werkt met Belgisch overheidsgeld. In het Engels is er het gezegde Sunshine is the best disinfectant. Daar ben ik het absoluut mee eens. Wanneer men werkt met overheidsmiddelen, moet men transparant zijn. Er kunnen af en toe fouten gebeuren, maar het soort toedekoperaties dat we in het Verenigd Koninkrijk hebben gezien, aanvaard ik nooit voor ons land.
Barbara Pas (VB): Mijnheer de minister, dank u voor uw antwoord.
Ik noteer dat u geen verdere stappen onderneemt om de besteding van middelen door hulporganisaties meer te controleren.
U hebt het over rotte appels. U zegt dat het individuele personen zijn die zich schuldig maken aan wangedrag. Dat kan men inderdaad geen hele organisatie kwalijk nemen. Maar men kan, men moet het een organisatie kwalijk nemen als zij dat gedrag niet controleert bij de eigen vereniging, als zij geen maatregelen neemt om dat wangedrag in de toekomst te vermijden en als zij het jarenlang in de doofpot steekt, omdat de reputatie van de vereniging belangrijker wordt gevonden dan de bescherming van de slachtoffers.
U hebt niet geantwoord op mijn vraag of de centen zullen blijven vloeien. Ik ga ervan uit dat dit het geval is. Het Verenigd Koninkrijk en Zwitserland hebben in mijn ogen de enige juiste beslissing genomen, namelijk de volledige opschorting van de subsidies van Oxfam. U wacht blijkbaar uw eigen externe audit niet af. U wacht de klaarheid niet af. Ik noteer dat de regering meteen de volgende schijf belastinggeld aan Oxfam doorstort.