Nadat de discussie al grotendeels in de pers werd gevoerd, was het deze namiddag de beurt aan het parlement om met de minister van Begroting en met de minister van Financiën “van gedachten te wisselen” over het miljardengat in de begroting dat deze regering moet dichten…
Hieronder leest u mijn tussenkomst.
Barbara Pas (VB): Mijnheer de voorzitter, of dit land op het gebied van veiligheid al dan niet in een noodtoestand zit, daarover zijn de meningen verdeeld. Ik meen echter dat iedereen het er intussen over eens is dat wij op financieel gebied weldegelijk in een noodtoestand verkeren.
De beloofde kracht van verandering was dat de cijfertjes op orde zouden komen tijdens deze legislatuur. Mijnheer de minister van Financiën, u hebt er een beetje de inzet van deze regering van gemaakt. Het begrotingsevenwicht was de voorwaarde, de reden waarom het communautaire jarenlang de koelkast in gaat. Uw partij heeft van het budgettair aspect eigenlijk haar handelsmerk gemaakt; het was bijna het hoofdmotief voor dit regeerakkoord. Ik zou zelfs zeggen dat het eigenlijk de bestaansreden is van deze coalitie.
Maar waar staan wij, na twee jaar? Het gat in de begroting is op enkele maanden tijd bijna verdubbeld. Ik heb daarvoor in de media al allerlei verklaringen gehoord en gelezen. U verwijst uiteraard graag naar externe factoren. Die spelen ongetwijfeld altijd mee, maar het is een zaak van goed bestuur en van vooruitzien om altijd een buffer aan te leggen, al kan men weliswaar niet alles voorzien. Er zijn echter ook zaken die natuurlijk volledig aan uzelf te wijten zijn.
Deze regering verkijkt zich systematisch op de impact van maatregelen, op de impact van belastingen en besparingen. De taxshift is niet volledig gefinancierd. Wij waren niet de enigen die daarvoor waarschuwden. Ik herinner mij nog de woorden van de voorzitter van deze commissie. Allerhande maatregelen werken niet zoals u had gepland. Ik denk bijvoorbeeld aan de door u verhoogde roerende voorheffing die minder oplevert dan begroot, aan de accijnsverhogingen op tabak en alcohol die minder opbrengen dat u verwachtte of aan de opbrengst van de btw-verhoging op elektriciteit die te hoog werd ingeschat. Net zoals dat bij de vorige regering ook het geval was, moet u op de valreep — midden oktober moet u uw begrotingsvoorstel aan de Europese Unie overmaken — nog voor miljarden euro’s aan kunstgrepen uithalen.
Het gaat over 4,2 miljard voor de begroting van 2016 en 2017. Voor dit jaar is er nog een extra miljard nodig. U hebt nog drieënhalve maand de tijd om dat geld effectief op de rekeningen te krijgen. Voor volgend jaar moet u op zoek naar 1,9 miljard in plaats van 1,1 miljard.
Ik heb minister Wilmès al horen zeggen dat die cijfers nog niet definitief zijn, maar ook dat is niet nieuw. U hebt al verwezen naar technische werkgroepen. Dat hebben wij in de vorige regering ook gezien. Zij proberen door wat aan de parameters te morrelen de uiteindelijke cijfers nog een beetje naar beneden te halen, maar dat levert natuurlijk niets structureels op.
Ik verwacht niet dat ik vandaag zal horen welke maatregelen u zult nemen om die gigantische krater in de begroting een beetje te vullen. Zoals we bij vorige regeringen en ook al bij u hebben gezien, vrees ik dat het traditioneel haastwerk zal zijn, met veel knip- en plakwerk, met de trukendoos die weer wordt bovengehaald, maar wel met één constante: de burgers die al veel hebben ingeleverd door uw maatregelen, zullen er opnieuw de dupe van zijn, want zij zien geen einde meer komen aan de budgettaire miserie.
Ik wil vandaag wel duidelijkheid over de doelstellingen van deze regering. Gaat u de doelstellingen verschuiven, zoals dat ook altijd traditioneel gebeurt in zulke situaties?
Zult u uw doelstelling voor dit jaar handhaven om het tekort onder de 3 % te houden, de magische grens van de Europese boete? Het zal u allicht nog nipt lukken om daaronder te blijven. Men kan uitgaven altijd enkele maanden uitstellen tot volgend jaar, maar natuurlijk kunt u dan niets structureels voorleggen. Zult u in eerste instantie proberen om onder die grens van 3 % te blijven?
Ten tweede, wat is uw doelstelling voor 2017?
Ten derde, wat is de doelstelling voor 2018? Het begrotingsevenwicht voor 2018 is al lang beloofd. Dat was de inzet, dat staat zowaar in uw federaal regeerakkoord. Gaat u dat evenwicht uitstellen? Hoelang gaat u dat uitstellen? De rente zal niet eeuwig laag blijven. Als de rente op de staatsschuld begint te stijgen, zal de budgettaire crisis helemaal niet meer te overzien zijn.
U hebt zich ertoe geëngageerd om de begroting in 2018 structureel in evenwicht te brengen en nu hoor ik nog maar één regeringspartij in de media die daaraan nog vasthoudt. Nochtans hebben alle regeringspartijen zich daartoe geëngageerd in het regeerakkoord. U zou dat dan ook moeten nakomen.
Daarvoor zijn slechts twee mogelijkheden, namelijk aan de kant van de inkomsten of aan de kant van de uitgaven. Extra belasten is voor een land als België, dat al belastingkampioen is, uiteraard geen optie. U moet uw budget dus aan de kant van de uitgaven onder controle krijgen. Er gaan miljarden naar transfers, er gaan miljarden naar migratie. Ik reken erop dat alles bespreekbaar zal zijn, dat u geen taboes zult opwerpen, om ervoor te zorgen dat uw budget niet volledig ontspoort.
Ik ben zeer benieuwd of wij de komende twee weken überhaupt één structurele maatregel van u zullen horen, maar ik wil vandaag ten minste horen of u uw eigen regeerakkoord nog honoreert en of u de doelstelling van een begrotingsevenwicht in 2018 laat varen of niet.
…
Barbara Pas (VB): Mijnheer de voorzitter, in zijn vraagstelling was de heer Dispa nog positief toen hij de excellenties bedankte voor hun aanwezigheid. Veel duidelijker is het niet geworden, na hun antwoorden.
Ik vrees dat hun aanwezigheid ook te maken had met ontmijnen van het vragenuurtje van aanstaande donderdag, meer dan het vandaag de bedoeling was om duidelijkheid te brengen. Ik heb minister Wilmès horen zeggen op drie vlakken te werken: op het vlak van de inkomsten, op het vlak van de uitgaven en op het vlak van de wijziging van het traject.
Veel andere mogelijkheden zijn er natuurlijk niet als men een begroting op orde wil hebben. Zij had evengoed duidelijkheid kunnen brengen door te zeggen: op het vlak van inkomsten zijn wij al belastingkampioen, dus er komen geen extra belastingen onder deze regering. Zij had ook kunnen zeggen: wij staan met ons regeerakkoord garant voor een begrotingsevenwicht in 2018; dat traject zullen wij niet aanpassen. Zij had duidelijk kunnen kiezen voor saneren in de uitgaven, maar dat heeft zij niet gedaan.
Er bestaat natuurlijk altijd een trukendoos. Dat hebben wij bij de Vlaamse regering ook gezien. Men kan een aantal zaken buiten het budget houden, zoals Oosterweel en zo. Dat zal ik dan maar onder de noemer “aanpassing van het traject” plaatsen.
Mevrouw de minister, veel duidelijkheid is er met uw antwoorden alleszins niet gekomen.
Mag ik nog één zaak toevoegen, mijnheer de voorzitter? Daarjuist haalde collega Dedecker uit naar de geloofwaardigheid van de oppositie. Ik zou het net iets geloofwaardiger gevonden hebben mocht hij in zijn betoog ook erkend hebben dat niet alleen externe factoren meespelen.
Dat is een discussie die wij vandaag veel gehoord hebben: dat de gevolgen van de brexit moeilijk te voorspellen zijn, en dat van alles moeilijk te voorspellen is. Dat is ook zo, voorspellen is moeilijk. Dat daarbij fouten gemaakt worden, is helemaal niet abnormaal. Maar, als dat systematisch gebeurt, en als cijfers altijd in dezelfde richting moeten worden bijgesteld, dan heeft men wel een probleem.
Als men op enkele maanden tijd miljarden euro’s verschil moet gaan zoeken in de begroting, dan is er maar één logische verklaring. Dan zijn er systematisch inschattingsfouten gemaakt. De minister van Financiën legt de schuld daarvoor bij de gebrekkige modellen, bij de administratie. U kunt er echter ook niet omheen dat deze regering bij de vele maatregelen die zij ingevoerd heeft enkel rekening heeft gehouden met de positieve effecten maar niet met de tegenvallers die deze maatregelen met zich mee kunnen brengen. Men heeft telkens de opbrengst van deze maatregelen systematisch overschat. Het is een bekommernis die collega Vanvelthoven hier zojuist terecht heeft geuit. Geloof hem, hij is een ervaringsdeskundige. Het was bij de vorige regeringen op dat vlak niet beter. Hij kent er ook alles van. Als u niet erkent dat er daar ook een grondig probleem is, dan zullen er ook geen deftige oplossingen komen.
De discussie is nog lang niet afgerond. We zullen zien wat we zullen zien, welke maatregelen de burgers op hun boterham zullen krijgen om deze krater te vullen.