Barbara Pas, fractieleider Vlaams Belang in Kamer van volksvertegenwoordigers.
PS-voorzitter Paul Magnette daagt in De Zondag Vlaanderen uit om een referendum over Vlaamse onafhankelijkheid te houden. Het is een weinig subtiele, populistische valstrik, waar Vlaanderen niet moet intrappen, stelt Barbara Pas. België zelf verbiedt dit immers en het is daardoor een gepatenteerd recept om Vlaamse onafhankelijkheid via juridische weg in de kiem te smoren, net zoals dat in Catalonië is gebeurd.
Geschiedenis van blokkering
België en referenda, het is een combinatie die maar moeilijk samengaat. Lange tijd verhinderde de Belgische grondwet eenvoudigweg dat er in dit land referenda kunnen worden gehouden, en dat is nog steeds het geval. Pas in 2005 kwam daarvoor een eerste kleine opening voor wat de ondergeschikte besturen betreft. Vanaf dan kunnen zij volksraadplegingen organiseren. Het gaat voor alle duidelijkheid enkel over (niet bindende) volksraadplegingen, niet over (bindende) referenda.
Met andere woorden: wat in de Belgische rechtsorde niet tot de bevoegdheden van het Vlaamse Gewest behoort, kan er ook geen voorwerp van een volksraadpleging uitmaken
In 2014 werd opnieuw een kleine stap gezet. Met de zesde staatshervorming werd inderdaad een artikel 39bis in de Grondwet ingeschreven. Dat biedt gewesten de mogelijkheid om volksraadplegingen te houden. Maar de Belgische Grondwetgever heeft daar wel een aantal grendels op geplaatst. Zo mag de volksraadpleging enkel gaan ‘over de uitsluitend aan de gewestelijke organen opgedragen aangelegenheden‘. Met andere woorden: wat in de Belgische rechtsorde niet tot de bevoegdheden van het Vlaamse Gewest behoort, kan er ook geen voorwerp van een volksraadpleging uitmaken. Vlaamse onafhankelijkheid is zo’n aangelegenheid die in de Belgische rechtsorde niet tot de bevoegdheid van het Vlaamse Gewest behoort.
Preventief toezicht door grondwettelijk hof
Om te vermijden dat Vlaanderen het ooit in zijn gedacht zou halen om daar toch een volksraadpleging over te houden, heeft de Belgische Grondwetgever op dat vlak ook helemaal op zeker gespeeld. Tegelijk met artikel 39bis heeft hij artikel 142 van de Grondwet, dat handelt over het Grondwettelijk Hof, aangevuld. Dat Hof krijgt daarmee de opdracht om uitspraak te doen over elke volksraadpleging die de gewesten eventueel zouden organiseren, ‘voorafgaandelijk aan de organisatie ervan‘.
Het gaat hier dus om een preventief toezicht, voorafgaandelijk aan de volksraadpleging zelf. Is dit Hof van oordeel dat het voorwerp van de op touw gezette volksraadpleging niet tot de bevoegdheid van het initiatiefnemende gewest behoort, dan vernietigt het doodeenvoudig het initiatief. Exit daarmee de volksraadpleging, nog voor ze de kans heeft gekregen om gehouden te worden.
Met andere woorden: als Vlaanderen ooit al het initiatief zou nemen om zo’n volksraadpleging te organiseren, dan kán het nooit zover komen
Met andere woorden: als Vlaanderen ooit al het initiatief zou nemen om zo’n volksraadpleging te organiseren, dan kán het nooit zover komen. Het Grondwettelijk Hof kan en moet er onmiddellijk een stokje voor steken. Net zoals dat in Catalonië is gebeurd, zij het dan op andere rechtsgronden.
Belgische grendels omzeilen
Daarom kiezen wij niet voor de weg van een referendum of volksraadpleging als strategie om tot Vlaamse onafhankelijkheid te komen. Het is in de huidige Belgische juridische context immers gewoon onmogelijk, en het initiatief zou meteen in de kiem gesmoord worden.
Dat weet Paul Magnette ongetwijfeld ook wel. Heeft de heer Magnette graag dat Vlaanderen een volksraadpleging, of beter nog, een referendum over Vlaamse onafhankelijkheid houdt? Dat hij dan maar meteen zijn PS-fractie in de Kamer de wenk geeft dat zij de voorstellen van het Vlaams Belang om referenda mogelijk te maken niet moeten afschieten. En dat hij dan ook maar meteen een initiatief neemt om de artikelen 39bis en 142 van de Grondwet voor herziening vatbaar te stellen en die artikelen te wijzigen zodat Vlaanderen daartoe effectief de mogelijkheid in handen krijgt. Wij zullen daarna de handschoen van een referendum over Vlaamse onafhankelijkheid graag opnemen. Laat ons het debat dan maar voeren, we hebben de argumenten aan onze kant. Het zal het draagvlak voor Vlaamse onafhankelijkheid alleen maar ten goede komen.
Geen referendum
Maar zolang dat niet gebeurd is, denkt geen haar op ons hoofd eraan deze piste te bewandelen om onze Vlaamse onafhankelijkheidseis concreet gestalte te geven. We zouden wel gek zijn ons politiek streven in handen van een strategie te leggen waarvan we op voorhand met 100 procent zekerheid weten dat ze juridisch gedoemd is om te mislukken.
Tot nader order kiezen wij dus voor een andere weg voor ons Vlaams onafhankelijkheidsstreven. Indien er in het Vlaams Parlement een meerderheid voorhanden is die Vlaamse onafhankelijkheid op de politieke agenda wil zetten, dan gaan wij ervan uit dat dit óók een democratisch gedragen mandaat van de Vlaamse kiezer oplevert om die stap te zetten. Het is enkel met deze strategie dat we de Belgische grendels kunnen omzeilen die verhinderen dat Vlaanderen zijn lot in eigen handen neemt.
Bron: “Doorbraak“